Zaštita od nasilja u porodici

Nasilje u porodici, prema odredbama Zakona o sprečavanju nasilja u porodici (2016), jeste akt fizičkog, seksualnog, psihičkog ili ekonomskog nasilja učinioca prema licu sa kojim se učinilac nalazi u sadašnjem ili ranijem bračnom ili vanbračnom ili partnerskom odnosu ili prema licu sa kojim je krvni srodnik u pravoj liniji, a u pobočnoj liniji do drugog stepena ili sa kojim je srodnik po tazbini do drugog stepena ili kome je usvojitelj, usvojenik, hranjenik ili hranitelj ili prema drugom licu sa kojim živi ili je živeo u zajedničkom domaćinstvu.

Zakon o socijalnoj zaštiti, kao posebnu grupu korisnika socijalne zaštite definiše grupu lica za koju postoji opasnost da će postati žrtva ili ako su žrtve zlostavljanja, zanemarivanja, nasilja i eksploatacije. Obaveza centra za socijalni rad - organa strateljstva je da pruži propisanu zaštitu ovim korisnicima.

Posebnim protokolom o zaštiti žrtava nasilja u porodici i partnerskim odnosima (2013) su struktuirani postupci koji se realizuju u centru za socijalni rad u ostvarivanju poslova javnih ovlašćenja u zaštiti žrtava nasilja. Takođe, uvedena je obaveza formiranja internih timova u okviru centra koji se bave zaštitom žrtava nasilja u porodici i partnerskim odnosima.

Uspostavljanje i razvoj internih timova realizovani su uz stručnu podršku i pomoć savetnika Republičkog zavoda za socijalnu zaštitu. Tim RZSZ je kreirao tematske radionice, realizovane u fokus grupama koje su činili predstavnici svih centara (320 učesnika). Teme su se odnosile na mogućnosti, pre svega kadrovske i organizacione načine formiranja timova (broj članova i potreban nivo znanja) i prednosti ovakvog načina rada u zaštiti ove kategorije korisnika. 

Sprovođenje stručnog postupka u odnosu na zaštitu ove kategorije u centrima za socijalni rad je kontinuirano praćeno od strane savetnika RZSZ putem individualnih i grupnih stručnih podrški. Takođe, podrška se pruža i tokom supervizijskih sastanaka i kroz supervizijsko pitanje, kao i kroz tematske radionice vezane za zaštitu ove kategorije korisnika.

Stručne podrške su uglavnom inicirane od strane centara, osim u situacijama kada se Zaštitnik građana, na osnovu zahteva-pritužbi korisnika, uključivao u pojedinačne postupke centara u radu sa ovom kategorijom. I tada bi se savetnici RZSZ uključivali u rad centara, najpre kroz procenu kvaliteta preduzetih aktivnosti i mera, a kasnije kroz planiranu i tematski uređenu stručnu podršku koja bi usledila nakon uvida u eventualne nedostatke u radu.

Stručna podrška članovima internih timova se ostvaruje kontinuirano, putem elektronske pošte, direktnog kontakta u RZSZ ili u mestu nadležnog centra za socijalni rad.

Republički zavod za socijalnu zaštitu, u okviru poslova praćenja i izveštavanja, izradio je indikatore za praćenje nasilja u porodici i partnerskim odnosima. Indikatori su sastavni deo Godišnjeg izveštaja o radu CSR, prikupljaju se na godišnjem nivou, a rezultati analize prikupljenih podataka se objavljuju u izveštajima i publikacijama RZSZ.

U toku 2017. i 2018. godine predstavnici Republičkog zavoda za socijalnu zaštitu bili su članovi Radne grupe za izradu Strategije za prevenciju i zaštitu dece od nasilja 2018 – 2022. i Akcionog plana za primenu Strategije za prevenciju i zaštiu dece od nasilja 2018 – 2022. godine.